Natuurinclusief bouwen & ontwerpen
In stedelijke gebieden leidt verharding in de zomer tot hittestress, wat slecht is voor de gezondheid. Daarnaast veroorzaakt verstening wateroverlast bij hevige regen en komen langdurige droogteperiodes vaker voor. Door gebouwen en openbare ruimte slimmer in te richten, kunnen we de gevolgen van klimaatverandering opvangen en de biodiversiteit vergroten. Vaak volstaan eenvoudige, goedkope maatregelen, zoals nestplaatsen voor vogels en vleermuizen, groene daken of gevels en bomen. Natuurinclusief bouwen en ontwerpen creëert zo een gezonde, toekomstbestendige leefomgeving voor mens en dier.
Maatregelen
Voorbeelden van natuurinclusieve maatregelen die klimaatadaptief zijn, zijn onder andere: groenstroken, hagen, heestervakken, wadi’s, gevelgroen, geveltuinen, groene balkons, buurttuinen en regenwatervijvers. In dit document van Provincie Gelderland staan deze en andere maatregelen beschreven met de bijbehorende kosten en baten. Kijk ook op onze maatregelenpagina voor meer informatie. De meeste maatregelen zijn naast klimaatadaptief ook goed voor het vergroten van de biodiversiteit in de stad. Maatregelen om biodiversiteit verder te vergroten zijn onder andere: neststenen voor vogels, vleermuiskasten, insectenhotels, paddenpoelen, groene kademuren, oeverzwaluw- en ijsvogelwanden en vlinder- en bijenidylles.
20 voorbeelden van natuurinclusieve ontwerpen © Gemeente Amsterdam
De rol van ontwerpers
(Landschaps-)architecten en stedenbouwkundigen hebben veel invloed op de vormgeving van de openbare ruimte en gebouwen. Zij spelen daarom een belangrijke rol in het klimaatbestendig en biodivers maken van het stedelijk gebied. Deze rol kunnen ontwerpers op een positieve manier vervullen door kennis te nemen van de effecten van bebouwing en verharding op hitte, droogte en wateroverlast én te leren over de (natuurlijke) oplossingen hiervoor. Naast hun (technische) kennis hebben ontwerpers een belangrijke adviseursrol naar opdrachtgevers. Door natuurinclusief te ontwerpen kunnen zij dus veel impact maken.
Landschapsarchitectenbureaus als De Urbanisten gebruiken deze kennis om stedelijke gebieden toekomstbestendig te maken. Ook architecten als Thomas Rau hebben al veel natuurinclusieve ontwerpen voor binnen- en buitenland gemaakt. Het is dus mogelijk om te voldoen aan de (woon)wensen van deze tijd zonder natuur en klimaatadaptatie uit het oog te verliezen.
Natuurinclusieve projecten
Voorbeelden van projecten waarbij rekening is gehouden met de natuurinclusieve bouw- en ontwerpprincipes zijn onder andere: Greenfields industrieterrein in Veenendaal, Spaarndammerhart Appartementencomplex in Amsterdam, Happy Days woonwijk in Zoetermeer, Liander in Duiven en de Green office in Zwolle. Buro Harro is een Arnhems bedrijf met veel (Arnhemse) natuurinclusieve ontwerpen.
Groene golven: een ontwerp voor herinrichting van de Blauwe golven door © Buro Harro
Meer informatie
- Op www.bouwnatuurinclusief.nl vind je praktische informatie over natuurinclusieve maatergelen. De website is gemaakt voor gemeenten, projectontwikkelaars, architectenbureaus en woningcorporaties. Er is ook een inspiratiefilmpje over natuurinclusief bouwen en ontwerpen te bekijken.
- Destraad.nl is een website waarop aandacht wordt besteed aan slimme systemen, het betrekken van bewoners én de verdichtingsopgave (1 miljoen woningen klimaatbestendig bouwen).
- Thegreencity.eu is een zeer uitgebreide website waar problemen, oplossingen, voorbeelden en veel achtergrondinformatie worden beschreven.
- Gemeente Amsterdam ontwikkelde het Handboek Natuurinclusief bouwen en ontwerpen voor stedenbouwers, ontwerpers, architecten, landschapsarchitecten en ontwikkelaars. In dit handboek staan twintig voorbeelden voor het natuurinclusief ontwerpen van gebouwen en de openbare ruimte.
Boeken
Ontwerp ‘de Kijkers’ aan Whemedreef (Arnhem-Zuid) met ingebouwde nestkastjes voor vogels en vleermuizen © Rob Aben & opZoom architecten
