Klimaatcafé Studentenprojecten: wat hebben we geleerd?
Het klimaatbestendig maken van de stad vergt veel gezamenlijke inzet, maar ook een hoop innovatie en creativiteit. Tijdens het Klimaatcafé Studentenprojecten was het podium daarom voor de aankomende generatie ontwerpers en doeners, namelijk de studenten! Welke oplossingen zien zij voor klimaatadaptatie en hoe zien zij hun eigen rol als toekomstig ontwerper en uitvoerder? In het format van 20×20 (20 slides x 20 seconden) presenteerden studenten van Van Hall Larenstein, Wageningen University & Research, de HAN en Helicon Velp hun toekomstvisies en projecten.
· WUR – hoe kan je een koele bries uit de uiterwaarden gebruiken om de stad te koelen tijdens zomerse dagen?
Hao Yan
We hebben steeds vaker last van hittegolven. Als we de koelste gebieden (water) bij de warmste gebieden (binnensteden) leggen, zal de koelte zich naar de binnenstad verplaatsen en zo de binnensteden koelen. Dit is een goede oplossing om het hitte-eiland effect in steden tegen te gaan. Echter zorgen dijken, die tot wel 5 meter hoog kunnen zijn, ervoor dat de koele wind van het water niet naar de stad kan komen. De dijken houden vooral ’s avonds hitte in steden vast. We hebben in andere jaargetijden waterbescherming nodig dan dat we verkoeling nodig hebben. Hao heeft daarom 8 alternatieven bedacht voor solide dijken.
Voorbeeld alternatief:
Delen van de traditionele dijken worden weggehaald. Hier komt een metalen frame voor in de plaats. Zo kan de koele bries van het water door het frame heen blazen en de binnensteden koelen. Als het overstromingseizoen weer begint, wordt dit frame gevuld met zandzakken. Dit is echter pas eens in meerdere jaren nodig. De omgeving kan als park worden ingericht. Er kan ook verlichting worden toegevoegd aan het frame, wat een mooi effect geeft.
© Barbara Kerkhof
· HAN – onderzoek naar beleving van een winkelcentrum i.h.k.v. klimaatverandering.
Lyanne Mendoza
In het kader van het onderzoek ‘Klimaatreis’ voor klimaatadaptatie in Noord-Brabant heeft Lyanne Mendoza van de HAN onderzoek gedaan naar klimaatbeleving. Er zijn twee verschillende plekken in Tilburg gekozen voor het uitvoeren van metingen; een groene plek aan het water (de Noordkade) en een verharde plek (De AaBe Fabriek). Hier maten en beschreven de studenten de lichtinval, temperatuur, wind, luchtkwaliteit, materiaal, water en de beleving van onder andere de temperatuur. De AaBe Fabriek is een erg warme plek. Dit in tegenstelling tot de Noordkade. Ondervraagden merkten deze verschillen echter niet op. Mensen leken zich niet erg bewust van de verschillen in de verblijfsklimaten. Uit de enquête van de studenten bleek daarnaast dat jongeren zich bewuster lijken te zijn van klimaatverandering dan ouderen. Ouderen voelen zich vaak machteloos tegenover klimaatverandering.
· Helicon Watermanagement – de herinrichting van de Slijpbeek.
Bart Blom, Kevin Wolters, Maël Eekelder.
Waterschap Vallei en Veluwe heeft de opdracht gegeven om de (omgeving van de) Slijpbeek opnieuw in te richten. De studenten hebben een herinrichtingsplan voor de middenloop gemaakt. Hier lagen de meeste mogelijkheden. Deze plannen bestaan onder andere uit een nieuwe beekloop die door het bedrijventerrein loopt. Dit zorgt voor verkoeling van het gebied. Ook recreatiemogelijkheden zoals rust- en picknickplekken zijn meegenomen in het ontwerp. Er komen groene daken op de bedrijfspanden die voor verkoeling zorgen en er mooi uitzien. Verder zullen de gebouwen afgekoppeld worden. Het hemelwater zal via molgoten en kolken in de beek terechtkomen. Naast het aantrekkelijker en groener maken van het gebied lossen ze met hun plan de versnippering van het gebied op. De studenten hebben ter illustratie een filmpje gemaakt.
· Van Hall Larenstein – maken van een oude glastuinbouwgebied een duurzame voedselvoorziening in het kassengebied in Huissen.
Koen van den End
De wensen van de opdrachtgever waren: een hoogwaardig landschap waar ook woningbouw mogelijk is. Koen heeft drie zones ingericht met de dorpskernen als centraal punt. Verspreid over het gebied is ruimte voor eetbaar groen ingericht. Het creëren van een nieuwe leefomgeving én samenleving staan centraal in het plan. Interventies: het terugbrengen van landbouw naar kleine kernen. Reguliere landbouw wordt vervangen door (hieronder genoemde) natuurvriendelijke vormen van landbouw. Er is meer contact met de natuur. Ook klimaatadaptatie is een belangrijke factor. Natuurvriendelijke landbouw zorgt naast een klimaatbestendige omgeving ook voor een grotere opbrengst en meer biodiversiteit.
Alternatieven voor traditionele landbouw: Agroforestry is landbouw waarin het planten en beheren van bomen wordt meegenomen. Alley Cropping is een vorm van landbouw waarbij er rijen met bomen tussen de gewassen staan. Bosweides zijn weides voor vee waar tevens bomen staan. Windvangers zijn hagen om gaarden af te schermen. Er wordt een microklimaat gecreëerd. In oeverbuffers kunnen verschillende gewassen geteeld worden (zoals vlierbessen). Zo kan ruimte tussen landbouwgebieden en beken gebruikt worden. Forestfarming is het telen van eetbare gewassen onder een bomenlaag.
© Barbara Kerkhof
Gesprek met wethouder Cathelijne Bouwkamp
We sloten de avond af met een gesprek met wethouder Cathelijne Bouwkamp. In haar portefeuille zitten ‘klimaat & energie’ en ‘openbare ruimte & ruimtelijke ontwikkeling’. Cathelijne: “Klimaatadaptatie heeft veel facetten. De verschillende presentaties van vanavond tonen dat aan. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat de energietransitie en woningbouw door kunnen gaan én we tegelijkertijd klimaatadaptief bezig kunnen zijn? Door het integreren van meer groen! Klimaatadaptatie zonder het aanplanten van meer groen is een gemiste kans. In en rondom Arnhem zijn gelukkig veel ‘groene opleidingen’ die ons hierbij kunnen helpen.” Cathelijne is bezig met een plan van aanpak voor klimaatadaptatie in Arnhem. Arnhem doet gelukkig al veel goede dingen op het gebied van klimaatadaptatie. Ze wil studenten de mogelijkheid geven om een rol te spelen in het klimaatbestendiger maken van de stad.
© Barbara Kerkhof