Wij willen volgend jaar zomer minder last van droogte, hitte én wateroverlast!
Jij ook? Dan kunnen we dit najaar al aan de slag!
De zomer van 2018 gaat de boeken in als eentje van extremen. Dit keer geen extreme regen (herinner je je nog 28 juli 2014?), maar vooral héél véél warmte. En bij het gebrek aan regen ook heel veel droogte. Dat had nogal wat zichtbare gevolgen in onze stad. Sonsbeek leek meer op een steppe met haar grote gele velden. Bij de grote rododendrongroepen is het nog maar de vraag wat het heeft overleefd. De Rijn bereikte deze week zijn laagste punt ooit gemeten, we kunnen bíjna lopend naar de overkant!
Wat is er nu eigenlijk aan de hand?
We kunnen er niet omheen: de wereld warmt op en daarmee ook het Nederlandse klimaat. De stijgende temperaturen hebben niet alleen hittegolven maar ook zware regenval en stormen tot gevolg, met consequenties die we de afgelopen jaren hebben mogen aanschouwen: waterschade aan huizen, gewasschade door droogte, achteruitgang in de biodiversiteit doordat weinig bloemen tot bloei kwamen, bosbranden op de Veluwe, economische gevolgen voor landbouw en binnenvaart door aanhoudende droogte en laagwater. Maar het heeft ook gevolgen voor onze fysieke en psychische toestand: hitte zorgt voor minder arbeidsproductiviteit, gezondheidsproblemen en in extreme gevallen voor meer sterfte. Kwetsbare groepen als ouderen, jonge kinderen en chronisch zieken moeten alert zijn op uitdroging en oververhitting, waarschuwt het RIVM. Onderzoek laat zelfs zien dat extreme hitte (25 graden en hoger) op examendagen de prestaties van scholieren met tot wel vijftien procent doet afnemen.
En we kunnen ervan uitgaan dat dit niet de laatste keer is. Extreme weersverschijnselen worden deze eeuw nog normaal, stellen klimatologen. In Nederland is de gemiddelde temperatuur in een eeuw tijd drie graden gestegen. En dat voel je, zet je verwarming maar eens 3 graden omhoog. Door de opwarming van de aarde kunnen we ervan uitgaan dat een extreme zomer als deze eens in de vijf jaar voor zal komen. Maar ook als het klimaat niet verder zou opwarmen, hebben we in Nederlandse steden een probleem. Steden zijn hitte-eilanden; de enorme hoeveelheden aan verharding zuigen de hele dag warmte op en wasemen die ’s nachts weer uit, waardoor de stad slecht afkoelt en het temperatuurverschil tussen stad en platteland kan oplopen tot zo’n acht graden.
De records van deze zomer:
- Deze zomer had maar liefst twee hittegolven. We spreken van een hittegolf als er minimaal vijf zomerse dagen op rij zijn van minimaal 25 graden, waarvan er zeker drie tropisch zijn (boven de dertig graden).
- Juli 2018 is met 331 uren zon de zonnigste maand sinds de metingen in 1906 zijn begonnen, aldus het KNMI. Het oude record stond op 329,2 uur (mei 1989).
- Juli is ook goed voor het droogterecord. Gemiddeld viel er slechts 8 millimeter neerslag.
- Niet alleen de dagen maar ook de nachten waren extreem warm. De minimumtemperatuur bereikte in De Bilt zelfs een nieuw record sinds het begin van de metingen in 1901: 22,4 ºC. Dat is 1,6 ºC hoger dan het vorige record uit 2004. Zelfs in het huidige warmere klimaat is dat zeldzaam, veel uitzonderlijker dan de hoge maximumtemperaturen van deze zomer.
Tijd voor actie!
Dus, hoe gaan we hier in Arnhem mee om? Enerzijds ligt er een opgave in de openbare ruimte, oftewel bij de overheid. Gemeentes moeten uiterlijk in 2019 een zogenaamde stresstest hebben uitgevoerd om in beeld te krijgen waar de kwetsbaarheden liggen voor wateroverlast, hitte, droogte en overstroming. In Arnhem liggen al kaarten waarop de wateroverlast en hitteproblematiek in beeld is gebracht. Op basis hiervan wordt duidelijk waar het urgent is om in te grijpen (bijvoorbeeld op de routes van ambulances, of gebieden waar veel ouderen wonen). Bij de minder urgente locaties wordt meegelift met groot onderhoud aan bijvoorbeeld de riolering. Want wanneer er toch gerenoveerd wordt kunnen ingrepen die de plek beter bestand maken tegen wateroverlast en hitte zonder (veel) extra kosten worden uitgevoerd. Het kan dus zijn dat jouw wijk nog niet aan de beurt is geweest, ook als er flinke wateroverlast is geweest.
Maar de gemeente is slechts één van de ‘spelers’ als het gaat om ingrepen in de buitenruimte. Het overgrote deel van Arnhem is geen openbare ruimte maar particuliere buitenruimte. In handen dus van corporaties, bedrijven en individuele bewoners. Met zijn allen kunnen we ervoor zorgen dat Arnhem beter extreme regen verdraagt en tegelijkertijd droogte- en hitteperiodes zoals die van afgelopen maanden kan weerstaan. En eigenlijk is dat helemaal niet zo moeilijk. We helpen je een beetje op weg.
Het magische woord: G R O E N
Het beste redmiddel tegen stadshitte en wateroverlast is groen. En als stelregel geldt: hoe meer en hoe hoger, hoe beter. Bomen zijn actieve verkoelers, ze geven schaduw én verdampen, onder een boom is het al snel 5-10 graden koeler. Eén boom staat zelfs gelijk aan 10 airco’s. Boomgroepen zorgen voor de verkoeling van een grotere omgeving dan alleen de plek die ze beschaduwen. Maar ook lagere beplanting heeft al een enorm effect. Daktuinen werken als een natuurlijke airconditioning en groene daken zorgen voor een prettiger binnenklimaat in de onderliggende woning. Groene gevels zorgen voor een koelere straat. Naast de verkoelende werking zorgen zowel de bladmassa als een goede doorworteling van de bodem ervoor dat water niet meteen afstroomt. Bovendien zijn ze goed voor de biodiversiteit. Schimmels, bacteriën en insecten zorgen voor een levendige bodem. Dat is goed in tijden van extreme neerslag, maar óók in tijden van droogte. Want hierdoor kan de grond het vocht beter vasthouden en worden planten weerbaarder en sterker in tijden van langdurige droogte. Als je daarnaast je regenwater afkoppelt en opvangt en ervoor zorgt dat er niet meer dan 40% verharding is in je tuin, dan ben je helemaal klaar voor alle extreme weersomstandigheden!
Dus: laten we allemaal dit jaar nog een boom planten in onze achter- of voortuin! Dan maken we Arnhem een heel stuk klimaatbestendiger.
En wat levert ons dat nog meer op?
- Groen helpt hittestress voorkomen.
- Groen vermindert de kans op wateroverlast en droogte.
- Groen verbetert gezondheid en welzijn. Het werkt stressverlagend en maakt gelukkiger.
- Groen haalt schadelijke CO2 uit de lucht.
- Groen draagt bij aan sociale cohesie.
- Groen trekt bedrijven aan.
- Groen zorgt voor biodiversiteit.
- Groen verhoogt de waarde van huizen en kantoren.
Heb je nog hulp nodig?
- Kijk voor heel veel mogelijke maatregelen en goede Arnhemse voorbeelden op onze website onder Wat kan jij doen;
- Waterschap Rivierenland heeft voor inwoners van Arnhem-Zuid de subsidieregeling Klimaatactief;
- Het Arnhemse AANjaagfonds stimuleert bewoners om ideeën in te dienen om hun wijk of buurt toekomstbestendig te maken;
- Er zijn nog veel meer mogelijkheden, afhankelijk van jouw wensen. Neem contact met ons op om te bespreken wat in er in jouw geval kan!
