Een groen en leuk schoolplein. Zo ga je te werk:
Groene schoolpleinen zorgen voor veel speelplezier. Het is een gezonde speelomgeving voor kinderen, maar levert ook een positieve bijdrage aan de biodiversiteit en aan klimaatadaptatie. Op deze pagina lees je wat de verdere voordelen van groene schoolpleinen zijn en waar je rekening mee moet houden bij de aanleg en het onderhoud. Onderaan de pagina staan bronnen voor meer informatie, subsidies en hulp. Voor persoonlijke hulp kun je contact opnemen met Natuurcentrum Arnhem.
Voordelen van een groen schoolplein
Voor kinderen
Groene schoolpleinen worden leuker, mooier en prettiger gevonden. Ze dragen bij aan het welzijn van de leerlingen, er wordt minder gepest en er worden makkelijker vrienden gemaakt. Er zijn daarnaast meer mogelijkheden voor (natuur)educatie, leerlingen zijn geconcentreerder, rustiger, bewegen meer, zijn meer in contact met de natuur en hebben een uitdagendere speelomgeving.
Kinderen hebben behoefte aan verschillende speelmogelijkheden. Op een groen schoolplein zijn er tal van mogelijkheden voor klimmen, verstoppen enzovoort. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat kinderen het prettig vinden om op een speelplek het overzicht te kunnen hebben. Een verhoging zoals een heuvel of palen kan daarom niet ontbreken op een groen schoolplein. Kinderen willen ook een stimulerende speelomgeving waar dieren als vlinders, vogels en kikkers te zien zijn. Ook een rustplek zoals een trap of houten bankjes om op te zitten zijn belangrijk. Vooral voor oudere kinderen die graag met hun vrienden bijpraten.
Hugo de Grootschool © Marja Wennemers
Klimaatadaptatie
Planten en waterdoorlatende verharding zorgen voor het opnemen en vasthouden van regenwater. Door groene schoolpleinen is er dus minder wateroverlast rondom de school. Kijk op onze maatregelenpagina welke mogelijkheden er nog meer zijn voor het opvangen en vasthouden van regenwater. Planten zorgen daarnaast voor verkoeling op warme dagen. Onder een boom ligt de temperatuur op een zomerse dag zelfs zo’n 15 graden lager dan in de omgeving. Tegels houden daarentegen warmte vast en geven dit ’s avonds af. Hierdoor blijft het onnatuurlijk warm, wat negatieve gevolgen voor de gezondheid kan hebben.
Biodiversiteit
Een groen schoolplein is niet alleen goed voor mensen en planten. Ook insecten en andere dieren komen hierop af. Vogels, bijen en vlinders vinden voedsel en beschutting in een groene omgeving. Door zo veel mogelijk verschillende plantsoorten op het schoolplein aan te planten worden veel verschillende dieren een handje geholpen. Op de levende tuinen pagina lees je hier meer over. Naast een positieve bijdrage aan de natuur kunnen deze maatregelen ook een positieve bijdrage leveren aan het lespakket.
Hugo de Grootschool © Marja Wennemers
Aan de slag!
Planning
Natuurcentrum Arnhem heeft veel ervaring met het plannen en ontwerpen van groene schoolpleinen. Ook kunnen zij advies geven over subsidie. Het is belangrijk om vanaf het begin van het traject alle betrokken partijen (zoals ouders en leraren) te informeren en betrekken. Het is belangrijk om draagvlak te creëren. Je kunt de kinderen betrekken door bijvoorbeeld een ontwerpwedstrijd te organiseren. Geef ze enkele voorbeelden om hun fantasie op weg te helpen. De beste ontwerpen kunnen dan aan de ouders gepresenteerd worden. Het is ook belangrijk om omwonenden van de school te informeren. Zorg dat er één aanspreekpunt is voor vragen over het groene schoolplein.
Als er beperkte tijd en beperkt budget is, kan het schoolplein ook in fases worden vergroend. Vraag verschillende hoveniers om een plan en offerte te maken. Maak ook een plan voor het onderhouden van het groene schoolplein en maak hier zo snel mogelijk afspraken over. De grootste vrijwilligersactie van Nederland NLdoet stimuleert burgers om een dagje de handen uit de mouwen te steken. Dit biedt de mogelijkheid om vrijwilligers aan te trekken voor het aanleggen en onderhouden van het groene schoolplein.
Het ontwerp
Wees realistisch. Hoeveel budget is er beschikbaar? Past dit bij de wensen? Maak een onderscheid tussen primaire wensen (wat er per se moet komen) en secundaire wensen (wat een leuke toevoeging zou zijn, maar niet noodzakelijk). Hoeveel ruimte is er beschikbaar? Kunnen alle ideeën hierin op een goede manier uitgevoerd worden? Denk ook creatief over de inrichting rondom bestaande elementen. Misschien kunnen hekken rondom de fietsenstalling tot klimrekken voor kinderen en klimplanten worden omgetoverd? Denk out-of-the-box. Houd in het ontwerp ook rekening met de ligging van het plein, de grondsoort en afwatering.
Hugo de Grootschool © Marja Wennemers
Bekijk voor voorbeelden de Handleiding groene schoolpleinen van VHG. Deze is hier te lezen en te bestellen. Er staan ook tips in over het kiezen van de juiste soorten beplanting. Ook het ideeënkoffertje op www.springzaad.nl geeft een aantal goede voorbeelden voor groene (speel)elementen. Laat je ook inspireren door goede voorbeelden uit de omgeving, zoals de Hugo de Grootschool in het Spijkerkwartier. Naast groene speelruimte kan er ook ruimte voor eetbaar groen worden ingericht. Er kunnen bijvoorbeeld fruitbomen- en struiken en een moestuin worden aangelegd. Zo eten de kinderen gezonder en leren ze over (de herkomst van) gezonde voeding.
Je kunt in het ontwerp maatregelen nemen om zo veel mogelijk water op te slaan en hitte en droogte tegen te gaan. Gebruik voor paden en pleintjes halfverharding zoals boomschors of schelpen. Als het water slecht de bodem in kan zakken is het belangrijk dat er rekening wordt gehouden met waterafvoer. Door waterelementen in het ontwerp toe te voegen leren kinderen over waterlopen en kan er water opgeslagen worden in tijden van zware regenval. Kijk naar de mogelijkheden voor het afkoppelen van de regenpijpen, het aanleggen van groene daken en kies voor veelzijdige beplanting. Al deze elementen zijn naast nuttig ook interessant om in het lespakket aandacht aan te besteden.
Financiering
Kinderdagverblijven met een wens tot vergroenen kunnen gebruik maken van de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige Afschrijving Milieu-Investeringen (VAMIL). Op onze bedrijvenpagina lees je hier meer over.Voor moestuinieren op schoolpleinen en bij kinderdagverblijven is er een subsidie beschikbaar van Jong Leren Eten. Elk schooljaar is er € 630.000,- beschikbaar. Per schoollocatie kan maximaal € 2.000,- aangevraagd worden. Aanvragen kan via www.mijngezondeschool.nl. De subsidie is onder andere te besteden aan het aanleggen van een moestuin en aan moestuinmaterialen en -lespakketten van IVN.
Hugo de Grootschool © Marja Wennemers
Meer informatie
Geert Koning van Natuurcentrum Arnhem kan verder advies geven over groene schoolpleinen en de financiering hiervan: geert.koning@natuurcentrumarnhem.nl of via 06 4070 8138.
